Stachterselijn

Stachterselijn, Spoorlijn Nedelrand-Ferspeet, Oasespoorlijn

Spoorlijn

Huidige status	Deels in gebruik
Aantal stations	8, waarvan 3 buiten gebruik
Spoorwijdte	Normaalspoor
Elektrificatie	D1P1, geen (deels)
Treinbeïnvloeding	GRAIL, geen (deels)
Geopend	1895, 1920
Gesloten	1977, 2003
Aangelegd door	Staat Ihlane
Geëxploiteerd door	CIRA

De Stachterselijn is een spoorlijn in Ihlane, die bij Nedelrand aftakt en richting Nipsen, Stachteren en (ondanks de naam) verder richting Sint Jan bij de Oase voert. De lijn is hoofdzakelijk enkelsporig, met plekken waar treinen kunnen passeren. De lijn is in gebruik tot het tijdelijke goederenstation St. Jan (Brug).

Traject

De lijn takt af van de Westerspoorweg bij Nedelrand, en voert dan door het laagland naar station Slinger en daarna naar het in 2006 gesloten station 't Nulle Land. Hierna gaat de lijn de Korte Nulletunnel en vervolgens de Lange Nulletunnel in, waartussen de lijn in een ingraving ligt, om uit te komen bij station Nipsen. Hierna volgt een traject door de woestijn bij Stachteren, waarbij de meeste treinen aftakken naar station Stachteren, omdat hier de reizigersdienst S23 eindigt. Vlak voor station Stachteren splitst de rest van de lijn zich als goederenlijn af richting het noorden, waarbij de lijn afwisselend in de savanne en de woestijn ligt en enkele tunnels heeft. De lijn eindigt bij de provisorische halte Sint Jan (Brug), net voor deze brug. Hoewel niet formeel opgeheven, is de lijn verder niet begaanbaar, doordat enkele bruggen in slechte staat zijn, het spoorbed verzakt is en de woestijn zandduinen over de lijn geblazen heeft. Tot 2003 ging de goederenlijn verder tot station Sint Jan bij de Oase, en tot 1981 tot het einde bij station Ferspeet. Dit laatste deel is echter op dit moment in onbruik, en de brug bij Ferspeet is structureel onveilig.

Geschiedenis

De spoorlijn is vanaf 1876 stapsgewijs aangelegd door de staat Ihlane tot Stachteren, een verbinding die in 1895 gereed kwam. Vooral de tunnels in de bergen tussen 't Nulle Land en Nipsen kosten veel tijd, gecombineerd met tegenslagen in het traject in de woestijn. Hiervoor reden er vanaf 1882 al provisorisch treinen tussen Nedelrand en 't Nulle Land. Hierna is de lijn verder uitgebouwd naar Ferspeet, waarbij echter financieringsproblemen en het bouwen van enkele bruggen en tunnels wederom tot vertraging leidden, waardoor de lijn in 1920 uiteindelijk geopend kon worden. Al snel bleek het afgelegen traject door de woestijn moeilijk begaanbaar te houden, waardoor de dienst met enkele regelmaat onderbroken moest worden. Hoewel men de lijn hierom, en door lage reizigersaantallen, al in 1943 wilde opheffen, heeft de lijn nog tot 1965 in z'n volledigheid een reizigersdienst gekend, waarbij niet alle treinen doorreden tot het einde van de lijn. De treinen die wel volledig doorreden hadden hun eigen halte bij Stachteren, zodat de treinen niet hoefden te keren. De restanten hiervan zijn nog zichtbaar bij de aansluiting.

In 1965 werd de reizigersdienst ingekort tot Stachteren, en bleef de lijn nog tot 1977 als geheel in gebruik als goederenlijn, waarna door te laag rendement, gebrek aan politiek draagvlak en te hoge onderhoudskosten de goederenlijn ingekort werd tot Sint Jan bij de Oase. In 2003 bleek een brug over het Sint-Janskanaal in zo'n slechte staat dat de lijn tot dit punt afgesloten is, en een tijdelijke halte goedkoper bleek dan het vervangen van de brug. Sindsdien loopt de lijn tot de provisorische halte Sint Jan (Brug). Er zijn wel gesprekken om de lijn te heropenen tot in ieder geval Sint Jan in de Oase, maar deze plannen zijn nog niet concreet.